ZAŁOŻENIA PROJEKTU

Szczególną rolę w administrowaniu publicznym przypisuje się urzędnikowi. Poziom dobrego administrowania zależy w sposób zasadniczy od stylu i umiejętności czynności urzędowania. Sposób realizowania określonego zadania publicznego, a w tym poziom skuteczności rozwiązywania problemów jednostki, ma bezpośredni wpływ na postrzeganie całej administracji publicznej przez społeczeństwo.

Administracja samorządowa, mimo przeszło dwóch dekad funkcjonowania pozostaje niejednolitą strukturą urzędniczą. W przeciwieństwie do administracji rządowej brak tu jest systemu kariery urzędniczej. Wprowadzony w 2008 r. ustawą o pracownikach samorządowych obowiązek odbycia służby przygotowawczej nie objął osób już zatrudnionych pozostawiając jedynie domniemanie ich kwalifikacji. Procesy kształtowania poziomu wiedzy merytorycznej urzędników i ich postaw, jak i struktur organizacyjnych przebiegają w poszczególnych jednostkach samorządowych odmiennie z różnym efektem dla skuteczności i sprawności administrowania publicznego. Warto dodać, że stosunkowo krótka, bo czteroletnia kadencyjność organów samorządowych dodatkowo destabilizuje merytoryczny poziom tego administrowania. Stąd szczególny nacisk kłaść należy na poziom kompetencji urzędnika administracji samorządowej.

Dobra kadra jest warunkiem dobrego administrowania, zwłaszcza przy ograniczonych środkach, tak materialnych jak i formalnych. Poziom biurokracji we współczesnym administrowaniu publicznym wymaga przy tym redukcji na rzecz zachowań przedsiębiorczych. Jest to głównie spowodowane kryzysem finansowym sektora publicznego przy jednoczesnej stałej progresji liczby jego zadań. Przeciążenie zadaniami i niedoposażenie środkami na ich realizację może prowadzić do dysfunkcjonalności struktur administracyjnych, a w efekcie do dezaprobaty społecznej. Zwiększenie wydajności jest dziś warunkiem koniecznym współczesnego administrowania publicznego. To natomiast jest możliwe wyłącznie dzięki właściwej kadrze urzędniczej. Wysoki poziom wykwalifikowania, jak i odpowiednia jej organizacja jest warunkiem dobrego administrowania publicznego. 

Stąd podstawowym założeniem niniejszego Projektu jest skoncentrowanie się na kapitale ludzkim jako podstawie dobrego administrowania. Zważywszy na rozległość tej materii, jak i nowatorskość prowadzonych w ramach Projektu działań, ewaluacją objęto kadrę urzędniczą 12 pionierskich gmin w łącznej liczbie 500 osób. Pozyskane dzięki temu doświadczenia będą mogły stanowić podstawę do opracowania kolejnych projektów uwzględniających szerszy krąg odbiorców, w tym jednostek wyższych poziomów samorządu terytorialnego.

Funkcjonalnym założeniem Projektu jest współdziałanie projektodawcy z partnerami, tj. WSPiA z gminami objętymi Projektem. Współpraca ta będzie opierała się z jednej strony na kadrze naukowo – dydaktycznej WSPiA, z drugiej zaś na bezpośrednio zaangażowanych poszczególnych pracownikach gmin. Ze strony WSPiA są to specjaliści z zakresu administracji publicznej łączący teorię naukową z praktyką zawodową nabytą w pracy w sądach administracyjnych, samorządowych kolegiach odwoławczych, czy w strukturach administracji publicznej. Bezpośrednie zaangażowanie pracowników gmin pozwoli natomiast na dostosowanie założeń szkoleniowych do indywidualnych warunków stanowisk pracy związanych z charakterystyką każdej gminy, jak i uwarunkowań poszczególnych urzędników.  Pozwoli także na poznanie aspektów sprawowania funkcji urzędnika z perspektywy osób je pełniących. Stworzy możliwość identyfikacji nieprawidłowości dobrego administrowania i ich eliminowania nie tylko systemowo, lecz także w wymiarze indywidualnym. 

Podmiotowo Projekt zakłada potrzebę stworzenia warunków urzędowania na zasadzie równości szans. To oznacza niwelowanie wszelkich różnic wynikających z wieku, płci, czy przygotowania zawodowego. Szczególnej uwagi wymagają osoby znajdujące się w trudnym do zawodowej aktywizacji okresie, tj. w wieku powyżej 45 roku życia (45+). Jest to o tyle ważne, że ta grupa zawodowa napotyka na największe trudności nie tylko w aktywizacji zawodowej, ale także w podnoszeniu kwalifikacji. Ponadto, zważywszy że wprowadzony w 2008 r. obowiązek odbycia służby przygotowawczej nie objął osób już urzędujących, zasadnym jest stworzenie dla nich możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych metodą akademicką.

Przedmiotowo założeniem Projektu jest tworzenie obok systemowych rozwiązań także indywidualizacja programów szkoleniowych nie tylko w odniesieniu do poszczególnych gmin, lecz wręcz do konkretnych urzędników w poszczególnych gminach. Można tu mówić o wielostopniowej indywidualizacji uwzględniającej: charakter poszczególnych gmin, charakter poszczególnych stanowisk urzędniczych w tych gminach i wreszcie charakter poszczególnych pracowników pełniących na nich funkcje. Nowatorskość tego Projektu zakłada jak najdalej idącą profesjonalizację poszczególnych stanowisk pracy przy jednoczesnej personalizacji programów. Nie jest przy tym zamysłem autorów negowanie zasadności uniwersalnych programów szkoleniowych. Założeniem jest kształtowanie programów uniwersalnych, ale także programów indywidualnych na zasadzie komplementarności, tj. tam, gdzie uniwersalny okazuje się niewystarczający. Co więcej, pozyskane w ten sposób doświadczenia przy opracowywaniu programów indywidualnych będą przydatne na potrzeby służby przygotowawczej dla nowych urzędników.